شش گام در پيشگيري از سرطان
مطمئنا شما هم گزارشات متناقضي در راديو، تلويزيون و خبرها پيرامون «راه هايي براي پيشگيري از سرطان که از دستانمان برمي آيد» به گوشتان خورده است. ولي يک نکته مسلم است و آن اينکه تغييرات کوچک در شيوه زندگي روزمره تان به شما کمک مي کند که شانس ابتلا به سرطان را کاهش دهيد. در اين مطلب تلاش شده با شش گام ساده راه هاي پيشگيري از سرطان را به شما دوست عزيز بياموزيم. اگر تمام مواردي را که گزارشات متناقض گفته اند انجام داده ايد اين شش گام را هم امتحان کنيد. مطمئن باشيد پشيمان نمي شويد.
- گام اول: از مصرف دخانيات خودداري کنيد: تمام انواع دخانيات شما را در مسير ابتلا به سرطان قرار مي دهند. ترک يا رد مصرف دخانيات مهمترين تصميم بهداشتي است که امکانش براي شما وجود دارد. خودداري از مصرف دخانيات از خطر چندين نوع سرطان مي کاهد از جمله: ريه، مري، حنجره، دهان، مثانه، کليه ها، لوزالمعده، گردن رحم، سرطان خون (لوسمي ميلوييد حاد) .در ايالات متحده سيگار مسئول حدود90 درصد تمام موارد سرطان ريه که يک علت عمده مرگ هاي ناشي از سرطان در مردان و زنان است بشمار مي رود. هر بار که سيگاري را مي کشيد، بيشتر از 60 ماده بالقوه سرطان زا را وارد ريه هاي خود مينماييد. به علاوه تار (ماده قير مانند) موجود در دود سيگار لايه قهوه اي رنگ چسبنده اي را برروي پوشش داخل حباب هاي هوايي و مسيرهاي عبور هوا مي سازد که خود مقدار زيادي از اين مواد سرطان زا در خود نگه مي دارد. فرودادن دود سيگار يا جويدن و تف کردن توتون هيچکدام سالم و بدون خطر نيستند. سيگاري ها، در مقايسه با غير سيگاري ها بيشتر دچار سرطان ريه و نيز سرطان حنجره، مري و دهان مي شوند. جويدن توتون همچنين بر خطر ابتلا به سرطان هاي دهان، گونه ها و لثه مي افزايد. حتي اگر خودتان سيگار نمي کشيد، خود را در معرض دود ديگران قرار ندهيد. همه ساله حدود 3000 غير سيگاري در نتيجه قرار گرفتن در معرض دود از سرطان ريه مي ميرند.
- گام دوم: از غذاي سالم استفاده کنيد: اگر چه انتخاب غذا هاي سالم از مغازه سبزي فروشي يا سر سفره غذا تضمين کننده آن نيست که دچار سرطان نشويد ولي مي تواند به کاستن از خطر ابتلا کمک کند. پژوهش ها نشان مي دهند که حدود 30 درصد سرطان ها به موضوع تغذيه، ازجمله چاقي مربوط مي شوند. انجمن سرطان آمريکا توصيه مي کند:
- بيشتر از منابع گياهي استفاده کنيد: روزانه پنج بار يا بيشتر از ميوه جات يا سبزيجات استفاده نماييد. سعي کنيد ساير غذاهايتان از منابع گياهي باشد (مثل غلات تصفيه نشده، لوبيا، نخود و غيره). سبزيجات سبز يا زرد تيره، حبوبات، فراورده هاي سويا، سبزيجاتي مانند کلم، کرفس و هويج احتمالا به کاستن از خطر بروز سرطان هاي روده و معده کمک مي کند.
- مصرف چربي ها را محدود کنيد: با انتخاب غذاهاي کم چرب، به ويژه آنهايي که منشا حيواني دارند سبک تر و لاغرتر بمانيد. رژيم پر چرب خطر بروز سرطان هاي پروستات، روده بزرگ، راست روده و رحم را افزايش مي دهد.
- از مصرف الکل خودداري کنيد: خطر ابتلا به سرطان، ازجمله سرطان هاي دهان، مري و غيره با ميزان و طول مدت مصرف الکل رابطه مستقيم دارد. حتي مصرف معتدل نوشابه هاي الکلي مثلا دوبار در روز در مورد آقايان و يک بار در روز در مورد خانم ها، خطر بروز سرطان را افزايش مي دهد.
- گام سوم: فعال باقي بمانيد و وزن مناسبي داشته باشيد: حفظ وزن مناسب و ورزش منظم نيز ممکن است در پيشگيري از سرطان نقش داشته باشد. چاقي يک عامل خطر براي ابتلا به سرطان پروستات، روده بزرگ، راست روده، رحم، تخمدان ها و پستان ها بشمار مي رود. فعاليت فيزيکي مي تواند از چاق شدنتان جلوگيري کند. همچنين به خودي خود از خطر برخي سرطان ها ازجمله سرطان پستان و سرطان روده بزرگ مي کاهد.
- گام چهارم: در برابر نور آفتاب از خود محافظت کنيد: سرطان پوست يکي از شايع ترين و در عين حال قابل پيشگيري ترين سرطان هاست. گرچه قرارگيري مکرر در معرض اشعه x يا تماس با برخي مواد شيميايي مي تواند در ايجاد سرطان پوست نقش داشته باشد، اما شايع ترين علت سرطان پوست قرارگيري در معرض نور خورشيد است. بيشتر سرطان هاي پوستي در نقاط برهنه پوست مانند صورت، دست ها، ساعد و گوش ها رخ مي دهد. تقريبا همه موارد سرطان پوست در صورت تشخيص زودرس قابل درمان هستند، اما بهتر است در گام اول از ايجاد آنها پيشگيري کرد. براي پيشگيري ار سرطان پوست نکات زير را رعايت کنيد:
- در ساعات اوج نور آفتاب از خانه خارج نشويد: ميزان اشعه ماوراي بنفش نور خورشيد که عامل ايجاد سرطان پوست است، بين ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر به اوج مي رسد. سعي کنيد حتي المقدور در اين ساعت از خانه خارج نشويد.
- در سايه بمانيد: لباس هايي با رنگ روشن و بلند بپوشيد تا از پوستتان در برابر اشعه خورشيد محافظت کنيد. از پارچه هاي ريزباف براي لباس استفاده کنيد. يک کلاه با لبه پهن به سر بگذاريد تا سر و گوش هايتان از نور دور بماند.
- از کرم هاي ضدآفتاب مناسب استفاده کنيد: از کرم هاي ضد آفتابي استفاده کنيد که «فاکتور محافظت در برابر آفتاب» (SPF ) آنها 15 يا بيشتر باشد.
- از لامپ ها يا تختخواب هاي برنزه شدن خانگي استفاده نکنيد: استفاده از اين وسايل مي تواند به همان اندازه نور خورشيد به پوستتان صدمه بزند. چيزي به عنوان برنزه شدن بي خطر وجود ندارد.
- گام پنجم: خود را معاينه کنيد: به طور منظم خود را براي انواع شايع تر سرطان، معاينه و چکاپ کنيد، به اين ترتيب احتمال بيشتري وجود دارد که سرطان در مرحله ابتدايي تر کشف شود و در نتيجه امکان درمان موفقيت آميز آن وجود دارد. اين چکاپ بايد شامل پوست، دهان، روده بزرگ و راست روده شود. اگر مرد هستيد پروستات و بيضه ها نيز بايد در اين برنامه چکاپ قرار گيرد. اگر زن هستيد سرطان رحم و پستان بايد در فهرست بررسي قرار داشته باشد. به تغييرات بدنتان توجه کنيد، به اين ترتيب امکان تشخص زودرس سرطان و موفقيت بيشتر درمان آن فراهم مي شود. اگر متوجه ايجاد تغييري شديد، به پزشکتان مراجه کنيد.
- گام ششم: ساير راهبردهاي ممکن مبارزه با سرطان: پژوهش درباره ساير راهبردهاي مبارزه با سرطان، ازجمله استفاده از برخي مواد طبيعي يا مصنوعي، در حال انجام است. مي توانيد با پزشکتان درباره بعضي از اين راهبردها مشورت کنيد. برخي از اين مواد به شرح زير هستند:
- تنظيم کننده هاي انتخابي گيرنده استروژن (ERMS): داروي تاموکسيفن مي تواند خطر ابتلا به سرطان پستان در برخي از زنان را تا 50 درصد کاهش دهد. دانشمندان همچنين درحال تحقيق برروي يک داروي ديگر گروه SERM يعني رالوکسيفن هستند تا ببيند آيا اين دارو مي تواند خطر سرطان پستان را در زنان در معرض خطر کاهش دهد يا نه.
- مهار کننده هاي آروماتاز: اين دارو ها مانند لتروزول، آناستروزول و اکسمستين ميزان استروژن در دسترس گيرنده هاي هورموني تومورها در زنان را کاهش مي دهد. پژوهشگران در حال تحقيق هستند تا مشخص کنند آيا اين مهارکننده هاي آروماتاز مي توانند از سرطان پستان پيشگيري کنند يا نه.
- فيناستراد: اين دارو ممکن است خطر سرطان پروستات را در برخي از مردان تا 25 درصد کاهش دهد.
- داروهاي ضدالتهابي غير استروئيدي (NSAID): مطالعات نشان مي دهد اين دارو ها از جمله آسپرين و ايبوپروفن ممکن است نقشي در پيشگيري از سرطان روده بزرگ، پستان و مري داشته باشند.
- کلسيم: ترکيبات کلسيم نيز ممکن است خطر سرطان روده بزرگ را کاهش دهند، البته مصرف ترکيبات کلسيم دار به مقدار زياد خطر سرطان پروستات را افزايش مي دهد.
- رتينوئيدها: اين مواد شيميايي که ساختماني شبيه ويتامين A دارند ممکن است باعث محافظت در برابر سرطان پستان، سر و گردن شوند، هر چند شواهد در اين مورد قطعي نيست.
سير راهبردهاي پيشگيري از سرطان شامل افزايش توجه نسبت به عوامل خطرساز موجود در خانه مانند گاز رادون يا موجود در محل کار مانند پرتوهاي راديواکتيو يا برخي مواد شيميايي صنعتي است. سعي کنيد کمتر در معرض اين مواد قرار بگيريد.